John Gielgud to słynny angielski aktor filmowy i teatralny, który znakomicie wcielił się w obrazy bohaterów Szekspira. Jego gra wciąż jest uważana za punkt odniesienia. Gielgud występował również jako reżyser teatralny, na którego koncie powstało wiele ciekawych i oryginalnych dzieł.
Dzieciństwo i młodość
Biografia przyszłej gwiazdy sceny angielskiej rozpoczęła się w 1904 roku. Arthur John Gielgud urodził się 14 kwietnia w Londynie. Ojciec chłopca należał do starej litewskiej rodziny szlacheckiej, matka była siostrzenicą słynnej Ellen Terry i kuzynką śpiewaka operowego i reżysera Gordona Craiga. Ta kombinacja nie mogła nie wpłynąć na życie chłopca: od rodziców otrzymał szlachetny arystokratyczny wygląd i twórcze skłonności.
Talent aktorski ujawnił się wcześnie: już we wczesnym dzieciństwie Arthur chętnie czytał poezję przed publicznością, łatwo zapamiętywał dramatyczne monologi i odgrywał je w twarze. Po ukończeniu szkoły młody człowiek wstąpił do szkoły teatralnej, a rok później przeniósł się do prestiżowej akademii sztuki teatralnej. Gielgud studiował z powodzeniem, wykazując szczególne upodobanie do ról ze sztuk Szekspira.
Długo oczekiwany debiut miał miejsce w 1921 roku. Siedemnastoletni Artur wszedł na scenę jako Herold. Publiczność doceniła talent młodzieńca i jego spektakularny wygląd. Krytyka była również przychylna: recenzje zauważyły, że młody aktor potrafi w pełni oddać atmosferę teatru Szekspira i dosłownie przyzwyczaić się do postaci.
Rozwój kariery
Role ze sztuk Szekspira stały się ikoną dla Gielguda. Uważany za wytrawnego Romea, Hamleta i Ryszarda II, ucieleśniał te obrazy na scenach najsłynniejszych londyńskich teatrów. Szczególnie publiczność zapamiętała rolę Sir Johna w Shakespeare Memorial Theatre w Stradford nad Avonem.
Wśród ulubionych postaci byli bohaterowie Czechowa. Krytycy pisali entuzjastyczne recenzje o jego wcieleniu Petita w Wiśniowym sadzie Czechowa, Trepleva w Mewie, Wierszynina w sztuce Trzy siostry. Sam Gielgud zauważył, że rosyjska klasyka nie była dla niego łatwa, ale praca nad złożonymi postaciami była niezwykle interesująca.
W 1932 roku Sir John postanowił spróbować swoich sił w roli reżysera. Zaczął od Szekspira: premierowym dziełem była sztuka „Romeo i Julia”, wystawiona w Teatrze Uniwersyteckim w Oksfordzie. W okresie powojennym Gielgud coraz więcej uwagi poświęcał reżyserii, praktycznie nie pojawiając się na scenie. Do najważniejszych dzieł należała klasyka rosyjska: spektakle „Wiśniowy sad” i „Zbrodnia i kara”. W 1953 roku dzieło aktora odnotowała królowa Elżbieta II: z okazji koronacji pasował na rycerza Artur John Gielgud.
Talenty Sir Johna i jego niezwykły wygląd były poszukiwane w kinie. Aktor współpracował z wybitnymi reżyserami swoich czasów: Alainem Rene, Alfredem Hitchcockiem, Sidneyem Lumetem, Peterem Greenawayem, Davidem Lynchem. John Gielgud za swoją najlepszą i ulubioną pracę uważał rolę pisarza w filmie „Ghost”. Mimo sukcesów u publiczności i krytyki, Gielgud traktował swoje role w filmach z pewną pogardą, uważając, że nie można ich porównać z rolami teatralnymi. Sir John grał do 2000 roku, w swojej skarbonce nie tylko główne i drugorzędne role, ale także udział w odcinkach. Aktor zawsze wierzył, że najważniejsze jest dla niego zapotrzebowanie zawodowe, to w nim klucz do sukcesu i twórczej długowieczności.
Ostatnie lata
Gilgud miał szczęście: jego kariera nie została przerwana aż do ostatnich dni. Aktor zawsze był poszukiwany. Swojego pierwszego Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego otrzymał w wieku 76 lat. W osobistej skarbonce Gielgud Golden Globe, BAFTA, Grammy, Emmy i Tony. Jest uważany za jedynego męskiego aktora, który otrzymał wszystkie 6 najbardziej prestiżowych nagród aktorskich: ten rekord nie został jeszcze pobity. Kolejną nagrodą honorową jest Order Zasługi, nadany przez królową Elżbietę II. Talent aktorski Gielguda jest doceniany za granicą: otrzymał "Imperial Prize" Japonii.
Aktorowi udało się również zrealizować swój talent pisarski. Opublikował 4 książki autobiograficzne, w których szczegółowo opowiedział o sobie współczesnych i środowisku teatralnym.
Życie sir Johna trwało długo. Zmarł w wieku 96 lat. Aktor nie miał bezpośrednich spadkobierców, cały jego majątek został sprzedany na aukcji. Najcenniejszymi partiami była bogata kolekcja obrazów i kilka zapadających w pamięć pamiątek.
Życie osobiste
Gielgud miał wielu fanów, których przyciągał nie tylko bezwarunkowy talent i sukces aktora, ale także jego znakomity wygląd. Jednak kobiety nigdy nie były zainteresowane Johnem. Krążyły pogłoski o jego homoseksualizmie, których aktor nie obalił, ale też nie potwierdził. Jan Gielgud żył w czasach, gdy takie odstępstwa od normy były całkowicie negowane przez społeczeństwo. Moralność w środowisku teatralnym była dość swobodna, ale nie można było otwarcie zadeklarować swojego homoseksualizmu. Każdy ślad skandalu może zakończyć udaną karierę aktorską. Kilka odcinków, w których Gielgud był uczestnikiem, nie opuściło teatru i nie przeszło na własność prasy.
Z oczywistych względów aktor nie był żonaty i nie miał dzieci. Utrzymywał związek z Martinem Henslerem przez ponad 30 lat, ale ukrywał ten związek aż do śmierci swojego partnera. Według plotek to właśnie jego homoseksualizm przyczynił się do przejścia Gielguda ze sceny do kina i Hollywood. Nowa praca pomogła poradzić sobie z depresją i otworzyła nowe oblicza jej talentu.
