Im dłużej żyje szczupak, tym bardziej imponujący staje się jego rozmiar. I choć gust osobników dużych i w średnim wieku jest niewielki, to fakt złapania takiego drapieżnika jest dowodem kunsztu i zręczności wędkarskiej.
Istnieje anegdota o tym, jak ręce rybaka były związane, aby nie mógł ich rozłożyć na boki, pokazując wielkość szczupaka. Szybko zacisnął pięści i oświadczył, że to był rozmiar oczu tego szczupaka. Okazuje się, że ten żart nie jest tak daleki od prawdy. Rekordową wielkość jednego z najcenniejszych trofeów wędkarskich odnotowali sami rybacy, a także godni zaufania biolodzy i przyrodnicy na całym świecie.
Szczupak Eurazji
Powszechnym drapieżnikiem dla eurazjatyckich zbiorników słodkowodnych jest szczupak zwyczajny (Esox lucius). W dorzeczu Amuru i rzekach Sachalin znajduje się szczupak amurski (Esox reicherti), który wyraźnie różni się od zwykłego koloru i ma mniejszy maksymalny rozmiar. Świat nauki wyróżnia szczupaka południowego (Esox cisalpinus), mieszkańca zbiorników wodnych w środkowych i północnych Włoszech, jako odrębny gatunek.
Najsłynniejszy rosyjski zoolog XIX wieku L. P. Sabaneev, autor wspaniałego dzieła „Ryby Rosji. Życie i wędkarstwo (przekąski) naszych ryb słodkowodnych”mówi, że dojrzałe osobniki szczupaków spokojnie osiągają długość 2 metrów, tucząc ponad 48 kg wagi. Po przestudiowaniu zeznań naocznych świadków i zapisów w księgach klasztornych Leonid Pietrowicz przytacza przypadki schwytania 64, a nawet 80 kg okazów.
Istnieje historia poświęcona dwustuletniemu szczupakowi Borysa Godunowa, "zidentyfikowane" przez królewski pierścień z grawerunkiem wbitym w skrzela.
W tej samej pracy autor przytacza przypadki wyjątkowej długowieczności drapieżnika zębatego, oparte na legendach o szczupaku cesarza Fryderyka II Barbarossy, którego kręgosłup do dziś znajduje się w Muzeum w Mannheim. Po osiągnięciu wieku 270 lat, zbielała ze starości, ważyła 140 kg przy długości 5,7 metra.
Niestety, legenda i przechowywane na niej dowody po badaniach szkieletu olbrzyma przez współczesnych przyrodników zostały przypisane mistyfikacji. Nie ma również żadnych dokumentów potwierdzających przypadek schwytania „szczupaka cara rosyjskiego”.
Szczupak Ameryki
W zbiornikach słodkowodnych kontynentu amerykańskiego (jego północna część) oprócz szczupaka występują jeszcze trzy: amerykański (czerwonopłetwy i trawiasty), czarny (lub paskowany) i maskinong.
Muskinong lub Muskellung (w języku Indian) jest największym członkiem rodziny szczupaków, która jest coraz mniej powszechna i żyje w Wielkich Jeziorach i pobliskich rzekach. Jednak statystyki dotyczące jego wieku są zbliżone do tych dla zęba domowego. Reszta krewnych jest znacznie skromniejsza pod względem wagi i oczekiwanej długości życia.
Jakie są inne szczupaki
Na kontynencie amerykańskim, w rzekach wpadających do Zatoki Meksykańskiej oraz w dorzeczu Missisipi, występują jeszcze 2 gatunki szczupaków należących do rodziny karapaksów – szczupaki carapace i carapace. Maksymalna długość cętkowanego szczupaka karapaksu wynosi 1,2 metra, waga 4,5 kg. Karapaks Mississippi, czyli szczupak aligatora, może osiągnąć 3 m i ważyć ponad 130 kg. Woda słonawa może również służyć jako siedlisko dla tych ryb.
Od 2008 roku spotyka się szczupaki aligatorów poza kontynentem amerykańskim – w Turkmenistanie, Hongkongu i Singapurze.
„Nazwa” drapieżnika słodkowodnego powiela imiona dwóch mieszkańców morza ze względu na ich podobieństwo w wyglądzie, a także w ich nawykach kulinarnych i behawioralnych. Najbardziej znana jest termofilna barakuda, która dorasta do 2 metrów, waży maksymalnie 50 kg (gatunek Sphyraena afra) i jest nieformalnie nazywana szczupakiem. Mniej znana jest mołwa, która dorasta do 1,8 metra i waży 40 kg, żyjąca w przybrzeżnych wodach wschodniego Oceanu Atlantyckiego i Morza Północnego, oficjalnie nazywana „szczupakiem morskim”.
