Elsa Lanchester, amerykańska aktorka brytyjskiego pochodzenia, jest najbardziej znana ze swojej kultowej roli w horrorze z 1935 roku „Narzeczona Frankensteina”, gdzie wizerunek strasznego potwora trafił do słynnego Borisa Karloffa. Kariera aktorki ma ponad pół wieku, w tym czasie z powodzeniem zagrała w 90 filmach, a w 1958 roku otrzymała nagrodę Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej w roli świadka oskarżenia.
Dzieciństwo i wczesne lata Elsy Lanchester
Przyszła aktorka Elsa Lanchester urodziła się 28 października 1902 r. W niezwykłej rodzinie.
Rodzina Lanchesterów została wyróżniona przez swoich przedstawicieli, którzy starali się wyróżniać swoją działalnością lub talentami na tle zwykłego społeczeństwa.
Matka Elsy, Edith „Biddy” Lanchester, była zagorzałą sufrażystką, ateistką, wegetarianką i pacyfistką. Studiowała matematykę wyższą w Londynie, a po roku nauczania dostała pracę jako sekretarka Eleanor Marx, córki Karola Marksa. Tak więc Edith została członkiem Partii Socjaldemokratycznej, prowadząc wiele publicznych spotkań.
Ojciec Elsy, James „Seamus” Sullivan, był pracownikiem fabryki, zanim dziewczynka się urodziła. James poznał Edith, gdy miała 24 lata. Podzielał poglądy polityczne swojego wybranego. Para postanowiła zamieszkać razem. Nie uznając instytucji małżeństwa i faktu, że żona musi być posłuszna mężowi, małżonkowie nigdy oficjalnie nie podpisali.
W cywilnym małżeństwie urodził się również Wildo, starszy brat Elsy.
Pomimo niewielkich dochodów rodziny rodzice mogli umieścić dziewczynę w najlepszej prywatnej szkole. Ale według wspomnień Elsy „ta szkoła nie przyniosła nic poza łzami”.
W wieku 10 lat Elsa została wysłana na naukę tańca z samą Isadorą Duncan. Jednak dwa lata później, z powodu wybuchu I wojny światowej, zajęcia taneczne musiały zostać przerwane. Kiedy Elsa wróciła do domu, dziewczyna została wysłana do szkoły z internatem w King's Langley, Hertfordshire w Anglii. Uczyła tam lekcji tańca w zamian za edukację i jedzenie.
W 1918 roku Elsa Lanchester dostała pracę jako nauczycielka tańca w Szkole Margaret Morris. Oprócz tańca Elsa lubiła muzykę. W 1920 roku zadebiutowała w sali muzycznej jako tancerka. Lanchester później założyła teatr dla dzieci w Soho w centrum Londynu, gdzie przez kilka lat uczyła.
Debiut sceniczny Elsy Lanchester miał miejsce w 1922 roku w londyńskim West End Theatre w sztuce 30 Minutes.
W 1924 Elsa i jej partner Harold Scott otworzyli londyński klub nocny The Cave of Harmony. Wystawiali tam sztuki z jednego aktu słynnych pisarzy Pirandella i Czechowa, a także występy komediowe i kabaretowe. Instytucja została zamknięta w 1928 roku, ponieważ Elsa Lanchester poważnie planowała zająć się przemysłem filmowym.
Kariera filmowa Elsy Lanchester
Pierwszy występ Elsy na dużym ekranie miał miejsce w erze kina niemego w 1925 roku.
Lanchester poznała odnoszącego sukcesy aktora Charlesa Lawtona, z którym zagra w kilku filmach. Wzmocni reputację aspirującej aktorki, a później zostanie jej mężem.
Elsa i Charles wystąpili w filmach takich jak Prywatne życie Henryka VIII (1933), w którym Lanchester zagrał czwartą żonę słynnego monarchy Anny z Kleve, biografie o życiu słynnego artysty Rembrandta (1936), thriller kryminalny Big Zegar (1948).
Pierwszą naprawdę pamiętną karierą aktorską była rola kobieca w Oblubienicy Frankensteina w 1935 roku. Przerażającego potwora wykonał „król horrorów” Boris Karloff. Aby stworzyć wizerunek dwumetrowej panny młodej, Elsa Lanchester o wzroście 163 cm została mocno przywiązana do szczudeł, a do stworzenia słynnej fryzury wykorzystano klatkę dla ptaków.
Gotycki wizerunek dziewczyny potwora stał się tak żywy i zapadający w pamięć, że 85 lat później można znaleźć jego odzwierciedlenie we współczesnym otoczeniu (poduszki, plakaty, obrazy, pamiątki, a nawet ciasta). Za granicą wiele osób uwielbia przebierać się za „Oblubienicę Frankensteina” na corocznej imprezie Halloween. Kobieca postać Elsy Lanchester jest uważana za najbardziej idealną postać w świecie horroru.
W 1957 roku ukazał się dramat Świadek oskarżenia, w którym Elsa Lanchester zdobyła swój pierwszy i jedyny Złoty Glob. W tym filmie Elsa przedstawiła pannę Plimsall jako domową pielęgniarkę, która strzegła zdrowia i spokoju starszego, ale szanowanego prawnika z chorym sercem. Główną rolę męską zagrał Charles Lawton, a rolę kobiecą poszła Marlena Dietrich. Agatha Christie, z nielicznymi wyjątkami, zatwierdziła tę filmową adaptację swojej własnej książki.
Aktorka idealnie pasuje do filmów dowolnego gatunku. W ciągu swojej 55-letniej kariery Elsa Lanchester grała prawdziwe postacie historyczne, kobiety z niebieską krwią, kucharki, pokojówki hotelowe, szoferzy, lekarze, właściciele pensjonatów, macochy, nianie, a nawet brodatą kobietę.
Wśród ostatnich znaczących filmów Elsy Lanchester jest czarna komedia detektywistyczna „Wieczerza z morderstwem”, w której zagrała rolę Miss Jessica Marbles. Jej kolegami na planie były tak wybitne gwiazdy jak Peter Falk, Maggie Smith, Peter Sellers, David Niven, a także Eileen Brennan, Truman Capote, James Coco.
Elsa Lanchester jest autorką dwóch własnych książek pamiętnikarskich. Wyraziła w nich opinię, że jej udana kariera filmowa wynika po części z nietypowego wyglądu: kręconych włosów, dużych okrągłych oczu, a także tępego spojrzenia, które sprawiało, że tworzone obrazy były komediowe i głupie.
Życie osobiste Elsy Lanchester
W 1927 roku Elsa poznała brytyjskiego aktora Charlesa Lawtona. Wystąpili w kilku filmach i sztukach teatralnych, a w 1929 roku para związała się węzłem.
Jednak dwa lata później Elsa zdała sobie sprawę, że jej mąż jest gejem. Para nie rozstała się i mieszkała razem aż do śmierci Charlesa Lawtona w 1962 roku. W małżeństwie nie było dzieci.
Sama aktorka zmarła 26 grudnia 1986 roku na zapalenie płuc w wieku 84 lat w Woodland Hills w Kalifornii w USA. Została skremowana, a jej prochy rozsypane po morzu.
