W 2013 roku nazwisko Edwarda Snowdena nie opuściło nagłówków gazet i zabrzmiało w wiadomościach telewizyjnych. Technik CIA, agent specjalny NSA przyłapali amerykańskie służby na łamaniu praw obywatelskich i wolności ludzi na całym świecie.
Dzieciństwo i młodość
Przyszły agent specjalny urodził się w 1983 roku w Elizabeth City. Głowa rodziny służyła w North Carolina Coast Guard, matka poświęciła się orzecznictwu. Wkrótce para rozwiodła się, Edward i siostra Jessica zostali z matką. Chłopiec spędził dzieciństwo w domu, gdzie ukończył szkołę średnią.
W 1999 roku rodzina przeniosła się do Maryland. Młody człowiek został studentem college'u, studiował informatykę, przygotowywał się do wstąpienia na uniwersytet na kursach przygotowawczych. Ale zły stan zdrowia uniemożliwił mu terminowe ukończenie edukacji, młody człowiek był nieobecny na zajęciach przez kilka miesięcy. Naukę kontynuowano zdalnie przez Internet do 2011 roku, po czym Edward otrzymał tytuł magistra na Uniwersytecie w Liverpoolu.
W 2004 roku Snowden służył w Siłach Zbrojnych USA. Marzył o przedostaniu się do Iraku i „pomocy ludziom uwolnić się od opresji”. Podczas ćwiczenia rekrut złamał obie nogi i został zdemobilizowany.
Praca w służbach specjalnych
Nowym etapem w biografii Snowdena była praca w narodowych agencjach bezpieczeństwa państwa. Kariera młodego człowieka rozpoczęła się od pilnowania placówki na Uniwersytecie Maryland. Otrzymał najwyższy poziom poświadczenia bezpieczeństwa nie tylko dla informacji niejawnych, ale także dla informacji wywiadowczych. Następnie został przeniesiony do bazy NSA na Hawajach jako administrator systemu.
Kolejnym miejscem służbowym Edwarda stała się CIA, gdzie zajmował się kwestiami bezpieczeństwa informacji. Przez dwa lata w Genewie, pod przykrywką dyplomatyczną, zapewniał bezpieczeństwo komputerowe. W tym okresie Snowden przeżył wielkie rozczarowanie działalnością krajowych służb specjalnych, był szczególnie zdumiony sposobami, w jakie pracownicy rekrutowali i otrzymywali niezbędne informacje. Od 2009 roku Snowden rozpoczął współpracę z firmami doradczymi, które współpracowały z NSA, wśród nich byli kontrahenci wojskowi.
Ujawnienie informacji
To, co zobaczył w Szwajcarii, uwolniło Snowdena od złudzeń i skłoniło go do myślenia o korzyściach płynących z takich działań rządu. Działania następcze tylko potwierdziły jego determinację i potrzebę przejścia do aktywnego działania. Miał nadzieję, że przyjazd prezydenta Baracka Obamy do Białego Domu poprawi sytuację, ale sytuacja się tylko pogorszyła.
Snowden zaczął działać zdecydowanie w 2013 roku, kiedy anonimowo wysłał e-mail do reżysera i producenta filmowego Laury Poitras. List zawierał informację, że autor posiada ważne informacje. Kolejnym decydującym krokiem była zaszyfrowana komunikacja z Anglikiem Glennem Greenwaldem z Guardiana i autorem artykułów dla Washington Post, Bartonem Gellmanem. Według dostępnych informacji Snowden przekazał im prawie dwieście tysięcy plików sklasyfikowanych jako „tajne”. Późną wiosną ci dwaj publicyści zaczęli otrzymywać od Edwarda materiały dotyczące programu PRISM, stworzonego przez amerykański wywiad. Istotą programu państwowego było potajemne zbieranie informacji o obywatelach na całym świecie. Każdego roku system przechwytywał półtora miliarda rozmów telefonicznych i e-maili, a także rejestrował ruchy miliardów osób posiadających telefony komórkowe. Według szefa wywiadu informacyjnego system działał na całkowicie legalnej podstawie, co pozwoliło na monitorowanie ruchu sieciowego użytkowników niektórych zasobów Internetu. Każdy obywatel USA mógł potencjalnie znajdować się „pod maską”, szczególnie zainteresowani byli obcokrajowcy. System umożliwiał przeglądanie poczty, zdjęć, odsłuchiwanie rozmów wideo i wiadomości głosowych, a także wyciąganie szczegółów z życia osobistego z sieci społecznościowych.
Narażenie
Służba Bezpieczeństwa Narodowego wszczęła śledztwo w sprawie ujawnienia w prasie informacji o działaniu systemu PRISM. Po ujawnieniu wiele firm, w szczególności Googl, zaczęło sprawdzać systemy szyfrowania informacji, aby zapobiec dalszemu wyciekowi informacji o ich użytkownikach. Wcześniej ta firma internetowa, podobnie jak wiele innych, szyfrowała dane tylko podczas przesyłania i były przechowywane w sposób niezabezpieczony na serwerach. Amerykańska organizacja obrońców praw człowieka złożyła kilka pozwów do organów sądowych, aby uznać, że takie gromadzenie danych jest nielegalne. Wkrótce pojawiła się reakcja Unii Europejskiej, że tam również zaplanowano działania mające na celu ochronę informacji.
Technik opublikował informacje o inwigilacji miliarda ludzi w dziesiątkach krajów. Na jego liście znalazły się duże firmy internetowe i komórkowe, które na co dzień współpracowały ze służbami specjalnymi. Edward uzasadniał swoje działania, opowiadając się za otwartością i poszanowaniem uzasadnionych interesów społeczeństwa.
Dyrektor NSA oskarżył Snowdena o zdobycie informacji nie tylko dotyczących wywiadu USA, ale i Wielkiej Brytanii. A Pentagon powiedział, że posiada informacje o wielu tajnych operacjach wojskowych. Była wersja, że Snowden technicznie nie mógł sam przeprowadzić takiej operacji, były słowa o możliwym wsparciu rosyjskiego wywiadu. Jednak nie było na to dowodów, a Edward odmówił pomocy z innych stanów. Sam oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę, że będzie musiał „cierpieć za swoje czyny”. Poświęcił spokojne życie na Hawajach, aby przeciwstawić się łamaniu wolności ludzi poprzez całkowitą inwigilację. Nie uważał tego aktu za heroiczny i nie stawiał pieniędzy na czele wszystkiego: „Nie chcę żyć w świecie, w którym nie ma tajemnicy życia prywatnego”.
Ucieczka za granicę
Niemal natychmiast Snowden opuścił kraj i poleciał do Hongkongu, gdzie nadal komunikował się z reporterami. Dwa tygodnie później policja pojawiła się w jego domu na Hawajach. Washington Post i Guardian natychmiast opublikowały otrzymane materiały ujawniające system PRISM. W Hongkongu wraz z dziennikarzami nagrał wywiad na wideo i otwarcie zadeklarował się. Co więcej, Edward planował wyjechać do Islandii, wierząc, że kraj ten najlepiej wspiera wolność słowa, pobyt w Hongkongu pozostaje niebezpieczny. Rosyjscy dyplomaci zaprosili go do przeniesienia się do Rosji. Przywódcy kraju zgodzili się na udzielenie trzyletniego zezwolenia na pobyt, pod warunkiem zaprzestania pracy wywrotowej.
Życie osobiste
Ze względu na podjęte środki bezpieczeństwa życie osobiste sygnalisty pozostaje tajemnicą dla szerokiego grona odbiorców. Zanim jego nazwisko stało się znane całemu światu, Edward mieszkał na jednej z hawajskich wysp z Lindsay Mills. Istnieje wersja, w której małżeństwo cywilne pary trwa i mieszkają razem w wynajętym mieszkaniu w Moskwie.
Snowden lubi kulturę azjatycką, w szczególności japońską. Zainteresowały go anime i sztuki walki podczas pracy w jednej z amerykańskich baz wojskowych w Japonii. Następnie informatyk zaczął uczyć się języka Kraju Kwitnącej Wiśni.
Jak on dzisiaj żyje
W kraju Snowden został umieszczony na międzynarodowej liście poszukiwanych i oskarżony zaocznie o szpiegostwo i defraudację własności państwowej. Dziś jego dokładna lokalizacja jest nieznana. Rosja przedłużyła zhańbionemu agentowi prawo pobytu na swoim terytorium do 2020 roku. Dyrektor CIA jest przekonany, że Snowden ma obowiązek ponosić odpowiedzialność przed amerykańskim sądem, ale nie nawiązuje kontaktu z amerykańską dyplomacją. Specjalista ds. bezpieczeństwa gotów jest wrócić do Ameryki, gdyby miał pewność, że postępowanie będzie otwarte dla ogółu społeczeństwa.
Słynny informator nie prowadzi zamkniętego życia. Jego twarz często można zobaczyć na różnych konferencjach poświęconych prawom człowieka i technologii komputerowej. Wiele krajów zaprasza go na wykłady lub na festiwale muzyczne i kulturalne. Za taką komunikację wideo Snowden otrzymuje dobre opłaty, dziś ich wielkość jest zbliżona do jego zarobków w Ameryce. Ale sam Edward nie męczy się powtarzaniem, że życie w Rosji jest drogie, a ponieważ opuszczając ojczyznę, nic ze sobą nie zabrał, musi sam zarabiać. Nawet bez znajomości języka, przez lata Snowden odwiedził wiele części Rosji, ale nadal spędza większość czasu w globalnej sieci.
Kontrowersyjna postać technika wzbudziła zainteresowanie twórców gier, został bohaterem. Brytyjski dziennikarz Greenwald zadedykował mu książkę „Nowhere to Hide”, a w 2016 roku amerykański reżyser Oliver Stone zaprezentował film o życiu agenta.
